IBM i NASA prezentują Surya — otwarty model AI do analizy aktywności słonecznej. Lepsze prognozy rozbłysków i 2-godzinne alerty, by chronić GPS i sieci.
© A. Krivonosov
IBM we współpracy z NASA zaprezentowały Surya — otwarty model sztucznej inteligencji, którego nazwa w sanskrycie oznacza Słońce. Po raz pierwszy badacze zyskują narzędzie do analizy wiernych, wysokiej jakości zapisów aktywności słonecznej oraz przewidywania, jak może ona oddziaływać na Ziemię i technologie działające na orbicie. Cel jest bardzo pragmatyczny: zabezpieczyć kluczowe systemy — od nawigacji GPS, przez sieci energetyczne, po telekomunikację — przed konsekwencjami burz słonecznych.
Rozbłyski i koronalne wyrzuty masy potrafią unieruchamiać satelity, zakłócać nawigację lotniczą, wywoływać awarie sieci i stwarzać zagrożenie dla astronautów. Dotąd prognozowanie ograniczały głównie lokalne obserwacje. Surya zmienia ten obraz, bo została wytrenowana na największym jak dotąd zbiorze danych tego typu: dziewięciu latach obrazów z Solar Dynamics Observatory NASA. Ponieważ te obrazy są dziesięciokrotnie większe niż typowe zbiory, konieczne było zastosowanie specjalnie dobranych metod przetwarzania, by sensownie je wykorzystać — żmudne, ale kluczowe zaplecze dla wiarygodnych prognoz.
Testy wskazują na 16-procentowy wzrost dokładności klasyfikacji rozbłysków w porównaniu z wcześniejszymi metodami. Równie istotne jest to, że model po raz pierwszy potrafi generować wysokorozdzielcze wizualizacje prognoz, wskazujące miejsce potencjalnego rozbłysku nawet z dwugodzinnym wyprzedzeniem. Dwie godziny brzmią skromnie, ale w operacjach działających na bardzo wąskich marginesach ten zapas czasu potrafi zadecydować o wszystkim.